در این چند ساله افراد بسیاری را دیده ام که به پشتوانه سرمایه ای که دارند یا میتوانند تامین کنند، ایده تولید محصولی خاص را در ذهن می پرورانند، تحقیقات خوبی در خصوص هزینه های تامین تجهیزات و احداث خط تولید و مراحل اخذ مجوزهای ادارات و سازمانهای مختلف انجام می دهند و با یک نگاه گذرا به قیمت فروش این محصول در بازار به سرعت سراغ فاز شاخص های اقتصادی طرح امکان سنجی می روند. در این مرحله یک فرد مطلع در زمینه کار با نرم افزار کامفار COMFAR اطلاعات را از او می گیرد و شاخص هایی همچون نرخ بازگشت سرمایه Rate of Return، ارزش خالص فعلی NPV، دوره بازگشت سرمایه Payback Period را به او تحویل می دهند. یک کپی از طرح توجیهی را به بانک میدهند برای گرفتن وام و کار را شروع می کنند. این افراد بابد بخت بلندی داشته باشند که سرانجام شیرینی داشته باشند، زیرا این روش تهیه امکان سنجی طرح در بیشتر موارد باعث شکست، توقف یا در بهترین حالت تغییر اساسی طرح (البته پس از صرف هزینه های هنگفت بی ثمر) می گردد. اما کجای کار را اشتباه رفتیم؟ جواب اینست؛ مطالعات بازار.
مطالعات بازار می خواهد تا حدودی پیش بینی کند پس از تولید محصول، موجود زنده ای بنام بازار (داخل یا خارج) چه برخوردی با محصول ما خواهد داشت و در مقایسه با رقبا، حاضر است تا چه رقمی بابت آن بپردازد؟
در مطالعات بازار بطور نمونه بدنبال پاسخ به به این نوع از سئوالات هستیم:
- مصرف این محصول در بازارهای هدف چه مقدار در سال است؟
- چه بازارهایی بعنوان بازارهای هدف انتخاب شده اند؟ چه شهرهایی، چه استانهایی، چه کشورهایی؟
- چه جامعه هدفی مد نظر ماست؟ اقشار پر درآمد، اقشار متوسط یا کم برخوردار، نسل جدید یا نسل دهه 60 یا نسل قدیم؟ مردها یا زنان یا هردو؟
- چه سهمی از نمودار کیک مصرف این محصول در بازار توسط تولید کنندگان داخل و چه سهمی توسط واردات از دیگر کشورها (عمدتا از چین!) تامین می شود؟
- رقبا در چه سطحی از توسعه حجم و کیفیت تولید محصولاتشان هستند؟
- قیمت رقابتی در بازار چقدر است؟
- چه ریسک هایی فروش این محصول را تهدید می کند؟ چقدر احتمال دارد تکنولوژی جدیدی منجر به تولید محصولی شود که همین کارایی محصول ما را دارد با قیمت کمتر، و عملا محصول ما را از چرخه رقابت خارج کند؟
موسسات خصوصی زیادی در کشور، کار مطالعات بازار را در داخل و خارج از کشور بصورت حرفه ای انجام می دهند که میتوان در مراحل به بلوغ رساندن ایده احداث یا توسعه کارخانه تولیدات صنعتی از آنها بهره گرفت.
در پست بعدی توضیحاتی در خصوص مطالعات اقتصادی طرح امکانسنجی ارائه میشود.
