مفهوم شرایط هاردشیپ در قراردادهای EPC

در پروژه‌های صنعتی، ممکن است پیمانکار به دلایل اقتصادی، تحریم، نوسانات ارزی یا تورم شدید با شرایطی روبه‌رو شود که اجرای قرارداد برایش زیان‌ده گردد. این وضعیت در حقوق قراردادها شرایط هاردشیپ (Hardship Condition) نامیده می‌شود.

اگر کارفرما در چنین شرایطی صرفاً با دیدگاه مقصر بودن پیمانکار برخورد کند، نه‌تنها مشکل حل نمی‌شود، بلکه پروژه وارد بحران بزرگ‌تری خواهد شد. در موارد خاص، نادیده گرفتن ادعای هاردشیپ می‌تواند حتی منجر به خاتمه یک‌طرفه قرارداد از سوی پیمانکار و ایجاد اختلافات حقوقی شود.

بنابراین، رویکرد منطقی و مذاکره‌محور بهترین گزینه برای حفظ منافع طرفین است.

گام‌های کلیدی کارفرما در مواجهه با پیمانکار دچار هاردشیپ

۱. بررسی و تطبیق مستندات

در اولین گام، از تیم‌های فنی، مالی و برنامه‌ریزی بخواهید مستندات ادعای پیمانکار را بررسی کنند.
این مستندات شامل:

• شاخص‌های اقتصادی (نرخ ارز، تورم، هزینه‌های حمل‌ونقل)

• فاکتورها و تغییرات واقعی قیمت‌ها

• مکاتبات رسمی پروژه

گاهی می‌توان با بازنگری در اولویت‌ها یا روش اجرا، بخشی از فشار مالی پروژه را کاهش داد بدون آنکه نیازی به تعدیل مستقیم قیمت باشد.

۲. برگزاری مذاکره منصفانه و حرفه‌ای

اگر شواهد نشان می‌دهد افزایش هزینه‌ها واقعی است، یک جلسه‌ی مذاکره رسمی برگزار کنید.
هدف از این جلسه، نه فسخ قرارداد، بلکه یافتن راهی منصفانه برای تداوم همکاری است.
برای مثال:

• تمدید زمان پیمان متناسب با تأخیرات ناشی از بحران اقتصادی

• تعدیل قیمت در بخش‌های خاصی از کار

• توافق بر سر تغییر روش پرداخت‌ها

چنین اقداماتی از بروز اختلافات سنگین و توقف پروژه جلوگیری می‌کند.

۳. استفاده از مشاوران مدیریت ادعا

در شرایط هاردشیپ، تصمیم‌گیری صرفاً بر اساس احساس یا تجربه‌ی داخلی کافی نیست.
مشاوران حرفه‌ای مدیریت ادعا (Claim Management Experts) با تحلیل حقوقی و فنی قرارداد، می‌توانند راه‌حل‌هایی بی‌طرفانه و عملی ارائه دهند.
این کارشناسان به کارفرما کمک می‌کنند تا:

• بین «هاردشیپ واقعی» و «ضعف عملکرد پیمانکار» تمایز قائل شود.

• زیان احتمالی پروژه را کمینه کند.

• روابط قراردادی را شفاف و مستند حفظ نماید.

۴. آمادگی برای قراردادهای آینده

شرایط هاردشیپ فرصتی برای یادگیری است.
کارفرمایان حرفه‌ای از این تجربه استفاده می‌کنند تا در مناقصات بعدی بندهای تعدیل قیمت و بازنگری شرایط اقتصادی را به‌صورت دقیق‌تر تنظیم نمایند.

برای مثال:

• پیش‌بینی شاخص‌های تعدیل بر اساس تغییر نرخ ارز، انرژی یا تورم.

• تعریف سازوکار بازنگری خودکار در شرایط خاص.

• استفاده از مشاوران خبره در مرحله‌ی تدوین اسناد مناقصه.

این اقدامات، ریسک بروز اختلافات را در پروژه‌های آتی به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

جمع‌بندی

برخورد هوشمندانه با پیمانکاری که دچار شرایط هاردشیپ شده، نه‌تنها پروژه را از بحران نجات می‌دهد، بلکه روابط کاری پایدار میان طرفین ایجاد می‌کند.
در مقابل، جبهه‌گیری و رد کامل ادعاها می‌تواند منجر به تأخیر، خسارت و دعاوی حقوقی سنگین شود.

مذاکره منصفانه، تحلیل دقیق و استفاده از مشاوران حرفه‌ای، کلید عبور از این بحران است.

گروه IPM-Assist با تجربه در تحلیل شرایط هاردشیپ و مدیریت ادعا در پروژه‌های EPC، آماده است تا در این مسیر، شما را همراهی کند و راهکارهای منصفانه و فنی برای حفظ توازن پروژه ارائه دهد.