انتخاب مدل مناسب برای تهیه لایحه تاخیرات: مدل تجمیعی یا مدل پیوسته؟

مدیریت حرفه‌ای زمان در پروژه‌های عمرانی و صنعتی بدون توجه به لایحه تاخیرات ممکن نیست. این لایحه ابزاری قانونی و فنی برای تحلیل تأخیرات و ارائه مستندات دقیق به کارفرما یا مشاور پروژه است. برای تهیه لایحه تاخیرات، مدیر پروژه باید بین دو رویکرد اصلی انتخاب کند: مدل تجمیعی و مدل پیوسته.

مدل تجمیعی در تهیه لایحه تاخیرات: رویکردی متمرکز در پایان پروژه

در مدل تجمیعی (Post-Contract Delay Claim)، تیم پروژه تمام تأخیرات را در پایان پروژه یا در یک نقطه بحرانی جمع‌آوری و بررسی می‌کند. این مدل بیشتر در پروژه‌هایی کاربرد دارد که:

• به مراحل پایانی رسیده‌اند؛ یا

• مستندسازی منظم در طول مسیر نداشته‌اند.

این مدل به حافظه افراد، گزارش‌های پراکنده و تحلیل‌های بعد از وقوع اتکا دارد. اگرچه فرآیند آن ساده‌تر است، اما اثبات تأخیرات و پیوند دادن آن‌ها به مسئولیت‌های قراردادی، چالش‌برانگیز خواهد بود.

مدل پیوسته و لایحه تاخیرات: تحلیل مرحله‌ای و مستند

در مقابل، مدل پیوسته (Progressive Delay Analysis) رویکردی فعال و مستند دارد. در این روش، تیم پروژه به‌صورت منظم و دوره‌ای (مثلاً هر دو هفته) تأخیرات را ثبت، تحلیل و دسته‌بندی می‌کند. مزایای این مدل عبارت‌اند از:

• مستندسازی به‌موقع و دقیق؛

• پیگیری تأثیر تأخیرات بر مسیر بحرانی پروژه؛

• شناسایی سریع عوامل بحرانی؛

• امکان اعمال راهکار اصلاحی پیش از تشدید بحران.

این مدل باعث می‌شود سازمان، دفاع فنی و مستند بهتری در برابر دعاوی حقوقی و قراردادی داشته باشد.

چگونه بهترین مدل را برای تاخیرات انتخاب کنیم؟

انتخاب بین مدل تجمیعی و مدل پیوسته وابسته به چند عامل کلیدی است:

• بلوغ سیستم مدیریت پروژه

• فرهنگ مستندسازی در سازمان

• ابزارهای نرم‌افزاری و تیم کنترل پروژه

با این حال، تجربه نشان داده که در پروژه‌های بزرگ و بلندمدت، مدل پیوسته عملکرد بسیار بهتری دارد و تحلیل‌های عمیق‌تر و قابل اتکاتری ارائه می‌دهد.

در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌های بزرگ ایرانی از مدل پیوسته برای ثبت، تحلیل و تهیه ساختاریافته لایحه تاخیرات استفاده می‌کنند.